Gözümüzün odaklama gücünün %70’i saat camı şeklindeki kornea tabakasından, kalan %30’uda göz merceğimizden sağlanır. Göz merceğimize biz gençken odaklama gücünü gerektiğinde değiştirerek hem yakına hem de uzağa odaklama yapabilecek kapasitededir. Ancak 45 yaştan itibaren bu odak değiştirme kapasitesi azalır ve yakın görme ve okuma zorluğu başlar. İnsanlar yakını okuyabilmek için yakın gözlüğü takmak zorunda kalırlar. Yaş ilerledikçe odaklama kapasitesi azalmış göz merceği, daha da bozularak saydamlığını kaybeder ve katarakt oluşur. Artık hem yakın hem uzak görme bozulmuştur. Bazen katarakt gelişimi döneminde uzak görmesi bozulan hastalar bir dönem yakını gözlüksüz görseler de bu geçici bir durumdur ve kataraktın ilerlediğinin habercisidir.

Kataraktın tedavisi bozulan göz merceğinin ameliyatla eritilip alınması ve yerine suni mercek takılmasıdır. Suni mercekler yada göziçi lensler, plastikten yapılmış, göz içine yerleştirilen ve ömür boyu kataraktın yerini alan cihazlardır. Çeşitli türleri vardır, tek odaklı olanlar, uzakta gözlüksüz görme sağlarken yakını görmek için gerekli ek odaklama gücü yakın gözlüğü ile sağlanır.

Son yıllarda akıllı mercek olarak reklamı yapılan lensler ise, aslında akıllı olmayıp üç odağa sahip olan göziçi lensleridir. Bu üç odak sayesinde, uzak, orta (bilgisayar ve telefona bakma) ve yakın (okuma) mesafelerinde gözlüksüz görme sağlayan, bir anlamda üç farklı merceğin içi içe yapıştırıldığı göziçi lenslerdir.

Akıllı Lensler Hakkında Bilmeniz Gerekenler

1- Gerçekten akılları var mıdır?
İlk olarak akıllı lens olarak adlandırılan lensler, dünyanın hiçbir yerinde akıllı lens olarak adlandırılmamaktadır, bu ülkemizde ortaya atılan etik olmayan bir pazarlama yöntemidir. Bu lenslerin aklı falan yoktur, sadece iç içe geçmiş üç farklı lense benzeyen trifokal (üç odaklı) bir yapıları vardır.

2- Akıllı Lensler Kimlere uygulanırlar?
Akıllı lens denilen trifokal lensler, ileri yaşta (50 yaş ve üzeri) katarakt oluşan, yani kendi göz merceği bozulan hastalara yapılan ameliyatta hastanın eritilerek alınan kendi bozuk merceği yerine konulan bir mercek türüdür. Üç odaklı bu mercekler sayesinde katarakt ameliyatı olan hastalar, yakın orta ve uzakta gözlük ihtiyacı duymamaktadırlar.

İstisnai bir durum olarak da 40-50 yaş sonrası hastalara, katarakt oluşumu öncesi yakın görmenin bozulup yakın gözlüğüne ihtiyaç ortaya çıktığında, katarakt ameliyatı yapılarak bu tür lensler takılabilmektedir. Bu yöntem yakın ve uzak gözlüğü kullanmak istemeyen 40 yaş üstü hastalar için kullanılabilecek tek yöntemdir. Çünkü bu yaş grubunda artık LASIK gibi lazer ameliyatları uygun olmamaktadır.

3- Kimlerde kalıcı görme problemleri yaratırlar?
İnsan gözü eğer uzakta bozuk değilse, yani miyop değilse 45-50 yaş sonrası yakını görmeyi kaybetmektedir. İnsan yapısı güncel hiçbir yöntem ve ameliyat bize gençliğimizdeki yakın görme kalitesini, uzak görmeyi bozmadan sağlayamaz. Akıllı lensler, yakını gözlüksüz gösterseler de uzak görmede kontrast kaybı ve gece görmede ışılar da dağılma gibi problemler ortaya çıkarabilmektedirler. Bu nedenle gözünüzün uygunluğu yanında bu bilgileri doğru olarak almanız ve anlamanız çok önemlidir.

Uygun gözlere, doğru ölçümlerle tecrübeli ve etik kuralara dikkat eden hekimler tarafından uygulandıklarında, hastaları çok mutlu ederken, ticari kaygılarla uygun olmayan gözlere ve erken yaşta uygulandıklarında, ciddi görme sorunlarına yol açabilmektedirler. Bu tür bir cerrahiye karar verecek olan hastalara önerim, akıllı lens diye reklam ve kampanya yapan merkezlerden çok, konuya tıbbi etiğe uygun şekilde yaklaşan, ticari çıkarlarından çok, hasta yararını düşünerek karar veren, akademik geçmişi olan uzmanlara danışmalarıdır.

Ülkemizde bu tür lensleri ilk uygulayan, birçok doktora uygulanması konusunda eğitim veren ve bu konuda Amerikan Göz Akademisi ve Amerikan Katarakt ve Refraktif Cerrahlar Birliği tarafından Amerikalı doktorların okuması önerilmiş uluslararası yayınları olan bir göz profesörü olarak size önerim, çeşitli yerlere mail ya da mesaj atarak fiyat sormanız değil, önce muayene olarak bu lenslerin fayda ve zararlarını öğrenmemiz buna göre karar vermenizdir.

Bize en çok sorulan soru, bu tür lensleri ne kadara uygulandığıdır, muayene etmediğimiz bir hastaya uygunluk veya fiyat bilgisi vermek hem etik hem de kanuni açıdan doğru değildir. Bizimle iletişime geçerek, muayene olmanız, bu tür lenslerin gözünüze uygunluğuna muayene ile karar vermemizi sağlarken, iyi ve kötü taraflarını da yüz yüze anlatmamamıza imkan vermektedir.

Göz İçi Akıllı Lens Tedavisi
Göziçi akıllı lens tedavisi, temelde kataraktı olan hastalarda katarakt ameliyatı sırasında tek odaklı göziçi lensleri yerine, yukarıda anlatılan akıllı çok odaklı lenslerin konulması durumudur. Bu sayede hasta katarakt ameliyatı sonrasında gözlük ihtiyacı duymaz.

Bir diğer uygulamada, gözlük kullanmak istemeyen 45 yaş üstü hastalarda lazerle yapılan ve göz çizme denen işlemin uygun olmaması nedeni ile, katarakt henüz gelişmemiş olmasına rağmen erken katarakt ameliyatı yapılarak, akıllı üç odaklı göziçi lens yerleştirilmesi ile gözlüksüz hayatın sağlanmasıdır.

Bu yönteme “clear lens extraction” saydam lens çıkarılması denilmektedir. 45 yaş sonrası bireylerin yakını, orta mesafeyi ve uzağı gözlüksüz görmesini sağlayacak tek yöntemdir.

Unutmayın ki kalan ömrünüzde görmeniz bu ameliyata bağlıdır ve bu ameliyatların geri dönüşü yoktur.