Çölyak hastalığının temel belirtileri karın ağrısı, şişkinlik ve yağlı ishaldir. Hastalık her yer insanda görülebileceği gibi çocuklarda da görülebilmektedir. Çocuklarda görülen çölyak hastalığı büyüme geriliğine neden olabilen ciddi bir hastalıktır. Çölyak hastalığının çocuklarda görülen belirtileri şunlardır:

• Hasta çocuk akranlarına göre daha zayıf ve kısadır
• Tedaviye rağmen geçmeyen kansızlık
• Hasta çocuğun gelişimi diğer çocuklara nazaran yavaştır
• Haftalardır süren ishal
• Kronik kabızlık, kusma veya bulantı
• Ergenliğe geç girmek
• Dişlerde sorunlar

Yetişkinlerde ve gençlerde görülen çölyak hastalığının belirtileri ise şunlardır:

• Karın şişliği
• Kansızlık
• İshal
• Kusma ve mide bulantısı
• Baş ağrısı
• Demir eksikliği
• Diş minesi sorunları ve deri döküntüleri
• Açık renkli ya da kötü kokulu dışkı
• İştahsızlık ve gaz problemleri
• Kısırlık

Çölyak Hastalığı Nedir?

Çölyak, genetik olarak aktarılabilen bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sisteminin arpa, buğday ve çavdar gibi besinler içerisinde yer alan glütene anormal tepki vermesinden dolayı ortaya çıkmaktadır. Bağışık sistemi, virüs ve bakteriler gibi zararlı organizmalara karşı vücudu savunmak için antikorlar üretir. Bazen, glüten gibi yararlı proteinlere karşı da bu antikorları üretebilmektedir. Böyle durumlarda çölyak hastalığı meydana gelmektedir. Bu antikorlar bağırsaklarda yer alan villus tabakasına zarar vererek demir gibi besinlerin emilimini zorlaştırmakta ve çölyak hastalığıyla birlikte farklı hastalıklara neden olabilmektedirler.

Çölyak Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Çölyak hastalığının kesin nedenleri henüz tam olarak saptanamasa da genetik bir geçiş olduğu bilinmektedir. Ailesinde çölyak hastalığı geçiren ya da glütene bağlı olarak farklı deri hastalıkları geçiren kişilerde çöyal görülme riski artmaktadır.

Hastalık buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların sık tüketildiği uzak doğu ülkelerinde çok az gözükmekle beraber dünya genelinde görülme sıklığı %1’dir. Ülkemizde yapılan bir araştırmaya göre ise 6 – 17 yaş aralığındaki çocuklarda çölyak hastalığı görülme oranı %1.7’dir.

Çölyak Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Çölyak tanısı yetişkinlerde daha zor tespit edilmektedir. Çocuklarda ise teşhis konulması daha kolaydır. Eğer çocuk sebepsiz karın ağrısı yaşıyor, kusma ve bulantı sorunları yaşıyorsa ve deri dökülmesi varsa çölyak hastalığından şüphelenilmektedir.

Hastalığın tanısında kullanılan teşhis yöntemleri ise serolojik testler ve ince bağırsak biyopsisidir. Ayrıca kesin tanı için endoskoi ile ince bağırsak da incelenmektedir. Bağırsaklardaki villusun zarar görmüş olması çölyak hastalığını işaret edebilmektedir.

Çocuklarda Çölyak Hastalığı Tedavisi Nedir?

Çölyak hastalığının tedavisi henüz keşfedilememiştir. Çölyak hastalığı görülen çocuklarda tedavi amaçlı uygulanabilecek tek yöntem glütensiz bir beslenme diyeti uygulamaktır. Diyet için buğday, arpa ve çavdar gibi glüten içeren besinlerden uzak durmak gerekmektedir. Mısır ve pirinç glüten içermediği için buğday ve arpa gibi ürünler yerine tercih edilmelidir.

Yetişkinlerde Çölyak Hastalığı Tedavisi Nedir?

Çölyak hastalığının yetişkinlerdeki tedavisi de henüz keşfedilememiştir. Yine çocuklarda olduğu gibi, çölyak hastalığı geçiren bireyin glütensiz bir diyet uygulaması gerekmektedir.

Çöyal Hastaları İçin Nasıl Diyet Yapılmalıdır?

Çölyak diyeti glütensiz besinlerin bol tüketildiği ve glütene asla yer verilmediği bir diyettir. Bu diyette buğday, arpa ve çavdar yerine mısır ve pirinç tercih edilmektedir. Ayrıca çölyak hastalarının villusleri sıkıntılı olduğu için tam olarak emilemeyen B12 ve demir de diyete katılmalıdır. Glütensiz diyet uygulayan kişilerin ayrıca folik asit, A, D, E, K vitaminleri ve kalsiyum açısından zengin beslenmesi gerekmektedir. Çölyak hastalığı geçiren bireylerin glüten içeren ve içermeyen besinleri iyi bilmesi gerekmektedir.

Glüten İçeren Besinler: Ekmek, makarha, tahıl gevreği, gözleme, salça, sos, pasta, börek, galeta, kraker, irmik ve kepek

Glüten İçermeyen Besinler: Mısır, beyaz pirinç, soya, karabuğday, patates unu, keten tohumu, mercimek, fasulye, nohut, fındık, fıstık, badem, meyveler ve sebzeler