5 Soruda Kurdeşen
Kategori: Sağlık Rehberi > Dermotoloji
- Kurdeşen Nedir?
Halk arasında kurdeşen adıyla bilinen ürtiker farklı koşullar nedeniyle ciltte görülen reaksiyonlardan kaynaklanan kabarık, kaşıntılı ve kızarık lekelerle karakterize edilen bir cilt hastalığıdır.
Bu kızarık lekelerin boyutları bir kaç milimetreden bir kaç santimetreye kadar farklılık gösterebilir ve yaygın olarak birbirleri ile birleşip ten üzerinde çok geniş bir alanı kaplayabilir. Lekeler hastalık seyrettiği süre zarfında 24 saat içerisinde belirip kaybolabilir. Kurdeşen hastalığı bulaşıcı değildir.
Eğer kurdeşenden kaynaklanan kızarıklıklar ile kabarıklıklar altı haftadan daha uzun süre devam ederse ve aylar ya da yıllar boyunca sık sık tekrarlarsa, durum kronik ürtiker olarak kabul edilir.
Kronik kurdeşen insanlar çok rahatsız edici olabilir. Uykuya veya günlük faaliyetlere engel olabilir. Doktor tavsiyesi ile alınacak antihistaminikler ve kaşıntı önleyici ilaçlar durumdan muzdarip bireylerde rahatlamaya yol açabilir.
2. Kurdeşen Neden Olur?
Kurdeşen kızarıklıkları ve bunlarla birlikte beliren kabarıklıklar, bazı hücreler tarafından kan dolaşımına histamin ve diğer kimyasalların serbest bırakılmasıyla ortaya çıkar.
Tıp uzmanları genellikle kronik ürtikerin nedenini veya akut ürtikerin neden bazen kronik bir hal aldığının nedenini belirleyemezler. Ancak deride görülen kurdeşen dökülmesinin tetikleyici nedenlerinin bir kısmının aşağıdakiler olduğu bilinmektedir:
- Ağrı kesici ilaçlar
- Alkol kullanımı
- Böcekler veya parazitler
- Çeşitli gıda türleri
- Cilt üzerinde uzun süreli baskı, lastik şerit gibi
Bunlarla birlikte bazı vakalarda kronik ürtiker tiroid hastalığı veya nadiren kanser gibi altta yatan başka bir tıbbi durum ile ilişkili olabilir.
3. Kurdeşen Belirtileri Nelerdir?
Kronik kurdeşenin belirtileri ve semptomları arasında en yaygın olanı, vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilecek kızarık veya cilt renginde lekelerdir. Bunun yanı sıra boyutları değişiklik gösteren, gün içerisinde belirip kaybolan kabarıklıklar ile oldukça sert kaşınma da bir diğer belirtidir.
Dudaklarda, göz kapaklarında ve boğaz içinde ağrılı şişme, yani anjiyoödem de görülebilir. Yorulma, stres, sıcaklama ve egzersiz esnasında kurdeşen belirtilerinin şiddetlendiği gözlemlenmiştir.
Kronik ürtiker altı haftadan daha uzun süre kesintisiz devam ederek yıllar içinde tekrarlayabilir, ancak kısa süreli yani akut ürtiker aniden ortaya çıkar ve birkaç hafta içerisinde seyrini tamamlayarak kaybolur.
Eğer birkaç gün boyunca ortaya çıkmaya devam eden kabarıklıklar ve kızarıklar görüldüyse mutlaka bir cilt uzmanına yani dermatoloğa başvurulması gereklidir. Kronik ürtiker kendi başına bireyi ciddi bir alerjik reaksiyon, yani anafilaksi riski altına sokmaz.
Ancak birey ciddi bir alerjik reaksiyonun bir parçası olarak diğer semptomların yanı sıra kurdeşen belirtileri gösteriyorsa acil bakım uygulanması gerekebilir. Anafilaksi belirtileri ve semptomları arasında baş dönmesi, nefes darlığı ile dudaklarda, göz kapaklarında ve dilde şişme bulunur.
4. Kurdeşen Nasıl Teşhis Edilir?
Kurdeşen tanısı genellikle bir dermatolog tarafından gerçekleştirilen bir fiziksel muayene sonrasında konulur. Uzman doktor, hastanın belirti ve semptomların neden kaynaklandığını anlamak üzere bir dizi soru soracaktır.
Bununla birlikte durumu takip etmek üzere bireyden içinde günlük faaliyetlerin, alınan tıbbi ilaçların, bitkisel ilaçların veya takviyelerin, beslenme sırasında yenilip içilenlerin, kurdeşenin hangi bölgede göründüğünün ve ne kadar sürdüğünün veya kurdeşenin ağrılı şişliklerle birlikte olup olmadığının anlaşılması için bir günlük liste tutmasını isteyebilir.
Fizik muayene ile tıbbi geçmişin incelenmesi sonucunda eğer doktor kurdeşenin altta yatan ayrı bir tıbbi sorundan kaynaklandığı sonucuna varırsa bir dizi kan testi ile cilt testi uygulanmasını isteyebilir.
4. Kurdeşen Nasıl Tedavi Edilir?
Kurdeşen için etkili bir tedavi bulmak genellikle mümkündür. Kurdeşen tanısı koyan doktor, muhtemelen hastalığın belirtilerinin antihistaminikler ile tedavi edilmesini ve kişisel bakım önlemlerinin alınmasını tavsiye edecektir.
Bu yöntemler işe yaramazsa reçeteli ilaçlar ile bireye en uygun kombinasyonu belirlemek üzere yine doktora başvurulması gereklidir.
Antihistaminik ilaçları doktor kontrolü olmadan almak yan etkilere yol açabilir. Özellikle hamile ya da emziren bireylerde, kronik tıbbi durumu olan bireylerde ya da başka ilaçları kullanan bireylerde istenmeyen yan etkilere yol açabilirler. Bu nedenle herhangi bir ilacı kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Antihistaminiklerin yanı sıra histamin blokerları, antienflamasyon ilaçları, antidepresanlar, monoklonal antikorlar ve bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar, ileri aşamalardaki kronik ürtiker tedavisinde kullanılmaktadır.
Kurdeşen İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Kronik ürtiker aylarca veya yıllarca sürekli devam edebilir. Bireyin uyku düzenini bozabilir ve günlük hayatına müdahale edecek bir hale gelebilir. Alınacak bir kaç basit önlem kronik ürtikerin tekrarlayan cilt reaksiyonlarını önlemeye veya yatıştırmaya yardımcı olabilir:
- Bilinen tetikleyicilerden kaçınmak
- Bol, Gevşek ve hafif giysiler giymek.
- Derinin çizilmesinden kaçınmak.
- Etkilenen bölgeyi yıkayarak, yelpazeleyerek, serin ve nemli bir bez kullanarak, ya da losyon veya kaşıntı önleyici krem ile rahatlatmak.
- Güneş kremi kullanmak
- Sert sabunları kullanmaktan kaçınmak.