Tırnak Mantarı Nedir?
Tırnak mantarı, ya da diğer adıyla onikomikoz, bireyin el veya ayak tırnaklarının uç kısmının hemen altında beyaz veya sarı bir nokta olarak başlayan ve yaygın olarak görülen bir mantar enfeksiyonudur.
Tırnak mantarı enfeksiyonu tırnak içinde derinleştikçe tırnak renginde solmaya, tırnağın kalınlaşmasına ve tırnağın kenarlarında parçalanma veya dağılmaya neden olabilir. Tırnak mantarı tek bir tırnak ile sınırlı kalabileceği gibi, birden fazla tırnağı aynı anda etkileyebilir. Eğer tırnaklarda bulunan mantar enfeksiyonu genişler ve ayak parmaklarını ile ayakların arasındaki bölgeye bulaşırsa bu duruma atlet veya sporcu ayağı ya da tıbbi adıyla tinea pedis denir. Tırnak mantarı diyabet gibi bağışıklık sistemini etkileyen durumlara sahip bireylerde sıklıkla görülür.
Normal şartlarda, sağlıklı bir bireyin durumu hafifse ve mantar enfeksiyonu bireyi rahatsız etmiyorsa, tedavi uygulanmasına gerek olmayabilir. Ancak bireyin ağrı hissettiği ya da tırnakta kalınlaşmanın görüldüğü vakalarda sağlıklı hijyen alışkanlıkları, bireysel bakım önlemleri ile eczanelerde bulunan bilimsel ve tıbbi tırnak mantarı ilaçları enfeksiyonun temizlenmesinde yardımcı olabilir. Ancak tedavinin başarılı olduğu vakalarda dahi tırnak mantarı sıklıkla tekrarlayabilen bir durumdur.

Tırnak Mantarı Neden Olur?
Tırnak mantar enfeksiyonlarına çeşitli mantar organizmaları türleri neden olur. Bu mantar organizmaları arasında tırnak mantarına en yaygın neden olan tür, dermatofit adı verilen bir mantar türüdür. Bunun yanı sıra çeşitli maya ve küf türleri de tırnak enfeksiyonlarına neden olabilir.
Tırnak mantarı enfeksiyonu hemen her yaşta gelişebilir, ancak daha yaygın olarak yetişkinler ve yaşlılarda gözlemlenir. Bireyin yaşlanmasına bağlı olarak tırnakları kırılgan ve kuru hale gelebilir.
Tırnaklarda oluşan çatlaklar mantarların tırnağın altına veya ara katmanlarına girmesine izin verir. Mantar, tırnak enfeksiyonunun gelişmesinde ayaklarda kan dolaşımının azalması ve bireyde gözlemlenen zayıflamış bağışıklık sistemi gibi diğer faktörler de rol oynayabilir.

Ayak tırnağı mantarı enfeksiyonu aynı zamanda sporcu veya atlet ayağı adı verilen ve ayakta görülen mantarın tırnağa atlaması ile de görülebilir. Bir başka kişiden tırnak mantarı enfeksiyonu kapmak göreceli olarak daha nadir gerçekleşse dahi, görülen bir durumdur.

Daha yaşlı bireyler, kan dolaşımı yavaşlamış bireyler, mantarlara uzun süre maruz kalan bireyler, yavaş büyüyen tırnakları olan bireyler, yoğun olarak ayakta terleme görülen bireyler, sporcu ya da atlet ayağı enfeksiyonuna sahip bireyler, yüzme havuzları, spor salonları ve duş odaları gibi nemli ortak alanlarda çıplak ayakla yürüyen bireyler, ciltte veya tırnakta küçük çaplı yaralanma geçiren bireyler ile sedef hastalığı, diyabet, dolaşım veya bağışıklık sistemi sorunları gibi durumlara sahip bireylerin ayak mantarı geliştirmesi riski daha yüksektir.

Tırnak Mantarı İle Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
Ciddi derecede ilerlemiş bir tırnak mantarı vakası birey için ağrılı olabilir ve tırnaklarda kalıcı hasara neden olabilir. Özellikle bireyin kullandığı ilaçlar ya da şeker hastalığı veya diğer durumlar nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde, durum ayaklarınızın ötesine, vücudun diğer kısımlarına yayılan diğer ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.

Şeker hastalığı olan bireylerin ayaklarında kan dolaşımı ve sinir beslemesi azalmış olabilir. Bu bireyler aynı zamanda bakteriyel deri enfeksiyonu için daha büyük risk altındadır. Bu nedenle bireyin ayaklarındaki herhangi bir yaralanma, göreceli küçük olsa dahi tırnak mantarı enfeksiyonu da dahil olmak üzere daha ciddi bir komplikasyon gelişmesine yol açabilir. Şeker hastası olan bireyler eğer tırnak mantarı geliştirdiklerini düşünüyorlarsa, mutlaka doktora başvurmalıdır.
Tırnak Mantarı Nasıl Önlenir?
Tırnak mantarının önlenmesi için çeşitli önlemler almak mümkündür. Bu önlemler aynı zamanda ayak mantarının veya çeşitli bakteriyel enfeksiyonların gelişmesi ihtimalinin de önüne geçebilir.
Bireyler öncelikli olarak ellerini ve ayaklarını düzenli olarak yıkamalıdır. Enfekte bir tırnağa dokunduktan sonra birey ellerini yıkamalıdır. Tırnakları yıkadıktan sonra nemlendirmek, kuruyup çatlamasını engelleyebilir.

Tırnaklar düzgün ve düz bir şekilde kesilmeli, kenarları bir törpü ile düzeltilmelidir. Tırnağın kalınlaşan alanları törpülenmelidir. Tırnak makasları, her kullanımdan sonra dezenfekte edilmelidir.

Bireyler gün içerisinde ter emici çorap giymeli veya sık sık çorap değiştirmelidir. Aynı bağlamda rahat hava dolaşımına izin veren, terlemeye yol açmayan malzemelerden yapılmış ayakkabılar tercih edilmelidir. Eski, muhtemelen mantar sporları taşıyan ayakkabılar ise atılmalı veya dezenfektan ve antifungal pudra ile özenle temizlenmelidir.

Bireyler havuzlarda ve soyunma odalarında çıplak ayakla dolaşmaktan kaçınmak ve özellikle bu tür yerlerde ayakkabı ya da kapalı terlik kullanmak önemlidir.

Tırnak bakımı için bir güzellik salonu seçildiğinde, her müşteri için sterilize manikür aletleri kullanan bir yer tercih edilmeli ve oje ya da takma tırnak kullanmaktan kaçınmaya özen gösterilmelidir.